Ta jasnopomarańczowa dynia w kształcie dzwonu ma przyjemnie słodki smak i można ją przygotować na wiele sposobów. Dynia piżmowa jest zbierana późnym latem i jesienią, a dzięki dobremu przechowywaniu można ją jeść przez cały rok. To jedna z najpopularniejszych odmian. Jest lubiana za soczysty miąższ i słodki smak. Wszystkie odmiany dyni pochodzą z Ameryki Środkowej i uważa się, że uprawiano ją tam już w latach czterdziestych XX wieku. Dynia piżmowa jest łatwo rozpoznawalna dzięki pomarańczowe skórce i niepowtarzalnemu kształtowi. Nasiona znajdują się tylko w dolnej, szerokiej części dyni.
Jak wygląda dynia piżmowa?
Dynia piżmowa należy do rodziny Cucurbita i ma naukową nazwę Cucurbita moschata. Jest to jednoroczna roślina pnąca, która wśród innych rodzajów dyni wyróżnia się szczególnie słodkim smakiem miąższu i bogatą kompozycją witamin. Dodatkowo produkt uznawany jest za dietetyczny ze względu na niską zawartość kalorii, dlatego pizmowa dynia często włączana jest do codziennej diety odchudzającej. Jak wygląda dynia piżmowa? To roślina zielna o pełzającej łodydze, wspinająca się na długość pięciu metrów. Liście są długoogonkowe, naprzemienne, owłosione. Kwiaty są żółte. Owoc jest wielonasienny. Szypułka twarda, gładka, pięciokątna, rozszerzona ku podstawie. Jest podługowata, występuje w kolorze pomarańczowym. Środek owocu posiada bezwłóknisty miąższ z brązowymi nasionami. Dynia piżmowa osiąga wagę do 1,5 kg. Ma lekki aromat gałki muszkatołowej. Miąższ owocu zawiera dużo karotenu i do 11,3% cukru.
Jakie są odmiany dyni piżmowej?
W 2024 roku można znaleźć na rynku następujące odmiany dyni piżmowej:
- Butternut - dzwonkowate, blado żółte owoce o pomarańczowym, słodkim i aromatycznym miąższu. Średnia waga owoców - 1,3 kg.
- Butternut Rugosa - tworzy owoc w kształcie gruszki o wymiarach 25x10 cm o niesamowitym orzechowym smaku. Odmiana wyróżnia się przewagą miąższu przy minimalnej komorze nasiennej.W 1 gramie znajduje się 5 nasion.
- Kurinishiki - owoce o przyjemnym smaku orzecha laskowego, o wadze 1,5-2,5 kg. Ma wyjątkowo wysoką zawartość karotenu wynoszącą 25,5 mg%. Zawartość cukru 4,25%.
- Muscade de Provence - niesamowicie smaczna dynia. miąższ czerwono-marchewkowy i bardzo małe gniazdo nasienne. Kształt spłaszczony, kolor pomarańczowy, miąższ jest jasnopomarańczowy, gęsty, bardzo aromatyczny. Średnia waga płodu wynosi 5-8 kg.
- Muskatna - odmianę cechują duże spłaszczone owoce 5-10 kg, które na początku osiągają szarozieloną barwę, ale po ukończeniu dojrzewania stają się pomarańczowe. Miąższ jest bardzo soczysty, posiada doskonały słodki smak.
- Waltham Butternut - jedna z najlepszych dyni piżmowych na świecie, o wspaniałym orzechowym smaku, słodkim, jędrnym, maślanym, pomarańczowym miąższu.
Kiedy dojrzewa dynia piżmowa i gdzie jest wykorzystywana?
Dynia piżmowa, kiedy dojrzała jest na tyle aby ją zerwać? Dynia rośnie od 85 do 125 dni. Owoce dyni piżmowej są w pełni dojrzałe na jesieni od października do końca listopada. To wtedy jej owoc jest najsmaczniejszy, osiąga odpowiedni kształt, zapach i smak. Aby sprawdzić dojrzałość dyni, wystarczy w nią popukać, powinien pojawić się pusty dźwięk. Inne cechy charakterystyczne świadczące o konieczności zrywania dyni twarda skóra i pomarańczowy, matowy kolor. Nasz catering dietetyczny chętnie wprowadza do menu dynię piżmową ze względu na jej walory smakowe i właściwości zdrowotne. Nasi dietetycy układając jadłospis dla osób odchudzających się lub dążących do zmiany nawyków żywieniowych wykorzystują to warzywo. Tak powstają zbilansowane diety pudełkowe zawierające smaczne i zdrowe dania pełne mikroelementów, witamin i antyoksydantów. Z naszego doświadczenia przy pracy z osobami chcącymi zredukować wagę i pozbyć się otyłości wynika, że niskokaloryczne potrawy z dyni piżmowej przyczyniają się do osiągnięcia sukcesu. Nasi dietetycy stali się autorytetami w dziedzinie żywienia ludzi i opracowywania diet na odchudzanie, diet sportowych, diet dla diabetyków itd. Nasze kompetencje w dziedzinie dietetyki klinicznej są potwierdzone licznymi certyfikatami.
Co trzeba wiedzieć na temat - dynia piżmowa uprawa?
Dynia piżmowa do uprawy potrzebuje przepuszczalnej gleby, typ gliniasty piaszczysty lub lekki czarnoziem gliniasty o pH 6,5-7,5. Optymalna temperatura powietrza do kiełkowania nasion wynosi 25-28 stopni, minimalna temperatura powietrza do kiełkowania wynosi 16-20 stopni. Dynia uwielbia podlewanie. Zwłaszcza w fazie kwitnienia i tworzenia owoców. Uprawa dyni piżmowej wymaga odpowiedniego nawodnienia gleby. Częstotliwość i objętość podlewania na tych etapach zależy od pogody i rodzaju gleby (gleby piaszczysto-gliniaste są podlewane częściej, ale w mniejszej objętości). Z powodu na dużą powierzchnię liści oraz płytki system korzeniowy, pizmowa dynia źle znosi okresy suszy. Rozmnażana jest tylko z nasion, jednak dla zachowania prawidłowych warunki wzrostu, w Polsce często ta dynia jest uprawiana z rozsady. Nasiona trzeba wysiać na przykład w ogrzewanej szklarni bądź do skrzynek od marca do końca kwietnia. Gdy miną przymrozki można ją przesadzić do gruntu.
Jakie są wartości odżywcze dyni piżmowej?
Wartość odżywcza dyni piżmowej w 2024 roku jest nie do przecenienia. Jedna porcja dyni piżmowej zawiera 4-krotność dziennej wartości witaminy A, ponad połowę dziennej wartości witaminy C oraz wiele innych witamin i minerałów oraz mnóstwo błonnika pokarmowego. Można ją dodawać do zup, gulaszy i wielu innych pożywnych potraw.
Dynia wartości odżywcze tabela:
Kaloryczność dyni piżmowej w 100 g wynosi 52 kalorie
Składnik odżywczy |
Zawartość w 100 g dyni |
11,69 g |
|
Białko |
1,0 g |
Tłuszcz |
0,1 g |
Błonnik |
2 g |
532 µg |
|
0,1 mg |
|
1,2 mg |
|
0,15 mg |
|
Witamina B9 |
27 µg |
1,44 mg |
|
0,21 mg |
|
Potas |
352 mg |
34 mg |
|
0,7 mg |
|
48 mg |
|
4 mg |
|
Fosfor |
33 mg |
Według lekarzy i dietetyków dynia piżmowa przewyższa wiele innych warzyw pod względem zawartości składników odżywczych i substancji leczniczych. Dynia piżmowa wartości odżywcze ma również w postaci kwasów: chinowy, p-kumarowy, luteolina oraz cirsiliol. Miąższ owocu zawiera kwas nikotynowy i askorbinowy, karotenoidy, ryboflawinę, trochę tłuszczu i cukier. Kwiaty zawierają flawonoidy i karotenoidy, liście zawierają kwas askorbinowy. Pestki dyni zawierają dużą ilość oleju tłuszczowego zawierającego glicerydy kwasu linolenowego, stearynowego, palmitynowego i oleinowego; cukry, fitosterole, żywice, kwasy organiczne i askorbinowe, karotenoidy, tiamina, ryboflawina, sole kwasów fosforowego i krzemowego. Dzięki ciągłemu śledzeniu trendów żywieniowych i ich wpływu na zdrowie, potwierdzamy, że właściwości zdrowotne dyni piżmowej powinny być wykorzystywane w potrawach. Pozwoli to utrzymać zdrowie na odpowiednim poziomie a przy tym cieszyć się doskonałym smakiem dań.
Jakie właściwości ma dynia piżmowa?
Dynia piżmowa właściwości zdrowotne udowodniła na przestrzeni lat. W roku 2024 korzystają z jej właściwości osoby dbające o prawidłowe odżywianie oraz dietetycy.
Bogata w przeciwutleniacze
Wysoka zawartość przeciwutleniaczy to jedna z głównych zalet dyni piżmowej. Naukowcy sugerują nawet, że można ją stosować jako naturalny środek na stres oksydacyjny. Istnieją różne rodzaje przeciwutleniaczy. W szczególności dynia piżmowa zawiera trzy rodzaje karotenoidów. Związki te są przeciwutleniaczami rozpuszczalnymi w tłuszczach. Oznacza to, że najlepiej się wchłaniają w połączeniu z różnymi źródłami tłuszczu, takimi jak awokado i oliwa z oliwek. Warzywo jest bogate w witaminę A, źródło przeciwutleniaczy: beta-karotenu, alfa-karotenu i beta-kryptoksantyny. Pomagają one łagodzić stany zapalne i zapobiegać niektórym rodzajom raka. Dynia piżmowa zawiera również mangan, kolejną substancję tworzącą przeciwutleniacze. Wspomaga pracę enzymatycznych antyoksydantów.
Wzmacnia układ odpornościowy i zmniejsza stany zapalne
Jak już wiemy, dynia piżmowa zawiera dużo beta-karotenu. I to jest bardzo dobre. Badania sugerują, że beta-karoten zawarty w dyni wspomaga odpowiedź immunologiczną i pomaga zwalczać choroby. Witamina A ma również działanie wzmacniające odporność. Pizmowa dynia pomaga chronić organizm nie tylko przed przeziębieniami i infekcjami, ale także przed poważnymi chorobami, takimi jak choroby autoimmunologiczne. Może to wynikać ze zdolności witaminy A do zmniejszania stanu zapalnego, który jest przyczyną większości dolegliwości. Dynia piżmowa zawiera witaminę C, która jest doskonałym wzmacniaczem odporności, pomagającym w leczeniu przeziębień i spowalniającym postęp poważniejszych chorób zakaźnych, takich jak zapalenie płuc i infekcje płuc.
Utrzymuje mocne kości
Dynia piżmowa pomoże zachować zdrowe i mocne kości. Badanie wykazało, że optymalny poziom potasu w organizmie jest ważny dla zdrowia kości: wyższy poziom potasu wiąże się z gęstszą strukturą kości. Kobiety po menopauzie i starsi mężczyźni mają zwykle bardziej łamliwe kości, co naraża je na ryzyko rozwoju osteoporozy. Mangan zawarty w dyni piżmowej jest również dobry dla zdrowia kości i zapobiega osteoporozie.
Poprawia wydolność fizyczną i zwalcza zmęczenie
W badaniach wykazano, że dyni piżmowej właściwości skutecznie zmniejszają zmęczenie i zwiększają wydolność fizyczną. Witamina C wpływa również na aktywność fizyczną. W połączeniu z ćwiczeniami zwiększa ilość tlenu, którą nasz organizm otrzymuje z powietrza. Spożywanie wystarczającej ilości pokarmów bogatych w witaminę C będzie doskonałym sposobem zapobiegania infekcjom górnych dróg oddechowych, które mogą wystąpić po intensywnym wysiłku fizycznym.
Wspomaga utratę wagi
Aby utrzymać zdrową wagę, dieta powinna zawierać pożywne produkty, które nie zawierają wielu kalorii, takie jak dynia piżmowa. Stworzenie zdrowego menu i zastąpienie niezdrowej, przetworzonej żywności zdrowszą pomoże łatwo schudnąć. Jednym z takich produktów, który zdecydowanie warto włączyć do swojej diety, jest dynia piżmowa. Stosując zalecenia oparte na rygorystycznej analizie składników pokarmowych dla osób na diecie odchudzającej, wyliczamy kaloryczność dla każdej osoby, uwzględniając jej potrzeby.
Co ugotować z dynią piżmową?
Dynia piżmowa dodaje koloru i słodyczy niemal każdemu daniu. Warzywo można piec, grillować, podgrzewać w kuchence mikrofalowej lub gotować na parze, dzięki czemu dobrze zachowa swój kształt. Smażenie lub grillowanie poprawia smak, a odrobina oleju lub masła pomoże karmelizować zewnętrzną część dyni. Smażymy kawałki dyni z pomidorami, czosnkiem i ziołami, następnie posypujemy wiórkami parmezanu. Można dynię zrobić w stylu meksykańskim, posypując chili, oregano i fetą lub podsmażając z masłem, syropem klonowym, orzechami i przyprawami. Warto dodać lekko posmarowane masłem plasterki dyni do pieczonych warzyw i podawaj z drobiem lub mięsem. Z gotowej dyni piżmowej powstanie pyszne puree, wymieszać je z masłem, słodkimi przyprawami, czosnkiem i ziołami oraz puree ziemniaczanym. Można też zrobić pyszny hummus dyniowy. Jednym z najlepszych zastosowań dyni jest zupa-krem.
Autor: Dietetyk kliniczny FitApetit
Czytaj więcej:
- Ziarna słonecznika i ich właściwości lecznicze
- Rukola: cenne właściwości i korzyści zdrowotne
- Rodzynki - Pochodzenie i zdrowotne korzyści smacznych rodzynek
- Cukry złożone: czym są i gdzie je znaleźć?
- Skrobia oporna i jej rola w zdrowym odżywianiu
- Skuteczne metody rozmrażania mięsa dla zachowania smaku
- Babka płesznik - superfood wspierające trawienie!
- Olej lniany - superfood dla serca i skóry!
- Kapusta kiszona - superfood pełne probiotyków!
- Pestki dyni - superfood wspierające serce i sen!