Czym są cukry poliole?

Poliole jako słodziki bezcukrowe, coraz częściej zastępują popularny cukier w przemyśle spożywczym w gastronomii. To węglowodany pochodzące z alkoholi wielowodorotlenowych, które występują w wielu owocach np. gruszka, jabłko, malina. Ich cechą charakterystyczną jest niska strawność. Dlatego ich wartość energetyczna jest stosunkowo niska. Poliole węglowodany to, doskonałe słodkie zamienniki cukru pochodzące prosto z natury.

Co to są poliole?

Wiele osób zastanawia się - poliole co to jest? W 2024 roku ich wyróżnikiem jest niski indeks glikemiczny oraz insulinowy. Dzięki temu można je stosować jako słodzik będący alternatywą dla powszechnie stosowanego cukru białego. Dlatego producenci żywności chętnie wykorzystują je jako składniki słodzące do produkcji niskokalorycznych produktów przeznaczonych dla osób na diecie. Ponadto ksylitol i sorbitol ze względu na swoje skuteczne właściwości przeciwpróchnicowe oraz zdolność do wywoływania efektu chłodzącego są sacharynami, które idealnie nadają się do produkcji past do zębów, cukierków i napojów orzeźwiających, gum do żucia i płukanek do ust. Ważna informacją jest to, że poliole cukry np.: ksylitol, sorbitol, erytrytol, laktytol, izomalt, są dopuszczone przez UE do używania w produkcji żywności. Wykorzystując interdyscyplinarne podejście do zdrowego stylu życia, zatrudniliśmy doświadczonych dietetyków, którzy reprezentują nasz catering dietetyczny i wykorzystują do tworzenia planów żywieniowych zdrowe produkty takie właśnie jak cukry poliole.

Czym są poliole i gdzie są używane?

Uwodornione węglowodany poliole stosowane są jako zamiennik cukru. Główną zaletą polioli jest to, że zapewniają taką samą słodycz jak zwykły cukier, ale mają niższą zawartość kalorii. Poliole często znajdują się w lodach, wypiekach i napojach. Bardzo popularne w produktach wśród osób aktywnych fizycznie, uprawiających sport. Poliole to alkohole wielowodorotlenowe, w odróżnieniu od znanych cukrów takich jak glukoza czy fruktoza charakteryzują się niższą kalorycznością. Oprócz postaci ekstrahowanej chemicznie poliole występują w powszechnie znanych produktach takich jak morele, grzyby czy kalafior. W 2024 roku zainteresowanie poliolami znacznie wzrosło ze względu na wiele potencjalnych korzyści zdrowotnych związanych z ich spożywaniem, wchłanianie polioli zachodzi bardzo powoli, dlatego są one szczególnie polecane osobom na diecie i dbającym o swoją sylwetkę. Nasz catering dietetyczny ma globalne podejście do prawidłowego żywienia, przestrzegamy norm żywieniowych i zasad piramidy żywieniowej, dlatego nasze diety pudełkowe nie zawierają cukru, ale jego zamienniki, czyli poliole węglowodany zdrowe i korzystne dla organizmu.

Pojawiają się zapytania - poliole a cukrzyca?

Co trzeba wiedzieć na temat - poliole cukrzyca? Dietetycy twierdzą, że poliole są polecane osobom chorym na cukrzycę, gdyż nie podwyższają poziomu cukru we krwi lub nieznacznie go zwiększają. Jednakże poliole w organizmie człowieka to węglowodany o bardzo dużych cząsteczkach, na tyle duże, że są one trudne do strawienia i wchłonięcia przez organizm ludzki. Dlatego w większości przypadków nie powodują istotnego wzrostu poziomu cukru we krwi i wydzielania insuliny. Czy jest zależność poliole a cukier? Alkohole cukrowe, oprócz tego, że są stosowane jako słodziki, mają inne cenne właściwości. Przykładem jest przemysł farmaceutyczny, w którym poliole cukrowe doskonale sprawdzają się jako stabilizatory przeciwciał, szczepionek i różnych roztworów. Poliole wchłaniają się tylko częściowo z przewodu pokarmowego. Gdy dostaną się do jelita grubego, ulegają fermentacji przez mikroflorę jelitową. Poliole indeks glikemiczny mają niższy w porównaniu do innych cukrów. Wyjątkiem jest maltitol, który ma taki sam indeks glikemiczny jak cukier kokosowy. Wykorzystując nasze doświadczenie w zakresie żywienia diabetyków wycofaliśmy cukier buraczany i trzcinowy zastępując je zdrowymi słodzikami.

Jakie są poliole?

W przemyśle spożywczym wykorzystuje się głównie poliole takie jak:

• Sorbitol E420.
• Ksylitol E 967.
• Izomalt E 953.
• Laktytol E 966.
• Erytrytol E 968.
• Mannitol E 421.
• Maltitol - E965.

Jak poliole węglowodany wpływają na organizm i jakie są rodzaje?

Po pierwsze, nie wchłaniają się całkowicie w jelicie cienkim i przechodzą do jelita grubego, gdzie ulegają fermentacji przez mikroflorę jelitową, co sprzyja poprawie pracy jelit i zapobiega zaparciom. Wchłanianie polioli następuje dość powoli, odpowiedź glukozowa po podaniu doustnym jest niska i nie stymulują wydzielania insuliny.

Ponadto poliole:

• Nie powodują próchnicy zębów, a niektóre, np. ksylitol, mogą zapobiegać tej chorobie.
• Mają niski indeks glikemiczny.
• Niskie zużycie energii (przydatne w walce z otyłością).
• Łatwe do strawienia.

Według Światowej Organizacji Zdrowia w 2024 roku poliole zaliczane są do substancji bezpiecznych. Spożywane w dużych ilościach mogą jednak powodować działania niepożądane takie jak:

• Wzdęcia.
• Biegunka.
• Zaburzenia ze strony przewodu żołądkowo-jelitowego.

Jaka jest charakterystyka poszczególnych polioli - zamienników cukru zwykłego?

Poliole to grupa związków, które posiadają szereg wspólnych właściwości (niska zawartość kalorii, niski indeks glikemiczny i insulinowy). Pomimo pozornego podobieństwa poszczególne poliole różnią się od siebie. Co to są węglowodany poliole? To niskostrawne węglowodany a ich budowa jest zbliżona do cukrów. Z naszego doświadczenia przy pracy z osobami chcącymi unormować poziom cukru we krwi lub zredukować tkankę tłuszczową, wynika, że, zastąpienie cukru białego poliolem przyniosło oczekiwane efekty.

Najczęściej spotykane poliole:

• Laktytol to związek będący pochodną laktozy. Charakteryzuje się delikatnym, słodkim smakiem. Nie pozostawia gorzkiego posmaku i działa chłodząco. Poziom słodkości laktytolu waha się w granicach 30-50%. Jest wykorzystywany jest do produkcji wypieków, produktów sypkich, galaretek, dżemów, gum do żucia oraz napojów kolorowych.
• Sorbitol to alkohol cukrowy występujący naturalnie w niektórych owocach (jabłkach, gruszkach, morelach, brzoskwiniach, wiśniach). Poziom słodkości tego związku w stosunku do cukru buraczanego waha się w granicach 50-70%, IG to 9. Jeśli chodzi o poliole cukrzyca przy sorbitolu jest na unormowanym poziomie, ponieważ jest on wykorzystywany do produkcji żywności dla diabetyków. Występuje w napojach, batonikach i czekoladkach, cukierkach i miętówkach. Ważną zaletą tego naturalnego cukru jest brak gorzkiego posmaku jaki wyczuwany jest w innych słodzikach. Część tego poliolu jest wchłaniana, pozostała ulega fermentacji (jelito grube) tworząc kwas masłowy dający energię nabłonkowi jelit.
• Ksylitol poliole co to jest? To inaczej cukier brzozowy, nazwę otrzymał od źródła jego pozyskania, czyli brzozy. Jest obecny także w owocach i warzywach. Poziom słodkości tego związku jest dość podobny do cukru, natomiast IG to 13. Ksylitol nadaje słodzonym produktom efektu odświeżającego. Z drugiej strony zmniejsza zdolność żelowania środków żelujących, takich jak te występujące w dżemach i galaretkach. Idealnie nadaje się jednak do produkcji gum do żucia, słodyczy, deserów owocowych i lodów, a także past do zębów. Wykazano, że ten zamiennik zwykłego cukru posiada właściwości przeciwpróchnicze. Ponadto jest używany do płukanek przy chorobach gardła, ponieważ ogranicza dolegliwości wiążące z infekcją.
• Mannitol to poliol otrzymywany głównie z mannozy, która jest w grupie cukrów aldehydowych, jego IG wynosi 0. Ten poliol nie występuje w stanie wolnym, ale łączy się z innymi elementami, tworząc białka glikoproteiny i organiczne związki chemiczne glikolipidy, a także polisacharyd mannany. Cukry poliole mannitol występuje w małych ilościach w grzybach. W porównaniu do cukru białego jego słodkość wynosi około 75%. Poliole węglowodany tego rodzaju mają charakter stabilizujący oraz teksturujący. Jest wykorzystywany do produkcji marmolady, dżemów, galaretki, gumy do żucia, lodów, ciast.
• Jeśli idzie o maltitol poliole cukrzyca będzie utrzymywała się właściwym poziomie. Substytut cukru wytwarzany ze skrobi ziemniaczanej lub kukurydzianej. Ma niższą zawartość kalorii niż glukoza czy fruktoza, nie będąc przy tym gorszym pod względem słodyczy, 90% słodyczy cukru przy IG 35. Maltitol ma niewielki wpływ na poziom cukru we krwi, dlatego nadaje się do stosowania przez osoby chore na cukrzycę i w przeciwieństwie do cukru nie przyczynia się do rozwoju próchnicy. Dotyczy dodatków do żywności zatwierdzonych w wielu krajach świata, ponieważ nie ma negatywnego wpływu na organizm ludzki. Jest używany np. do lodów, serników, ciastek.
• Izomalt poliole co to jest? To złożone cukry zbudowane z dwóch węglowodanów tzn. mannitolu i glukozy. Związek ten otrzymuje się poprzez enzymatyczną konwersję sacharozy i uwodornienie. Ten zamiennik cukru jest używany przy produkcji słodyczy dla osób chorych na cukrzycę, jego IG wynosi 9. Takie cukry poliole używane są do wytwarzania: deserów owocowych, dżemów, dekoracji cukrowych, produktów mlecznych i gum do żucia. Izomalt stosowany w przemyśle spożywczym posiada właściwości glazurujące i przeciwzbrylające. Słodkość tego węglowodanu w porównaniu ze zwykłym cukrem wynosi od 80 do 90%.
• Erytrytol to poliol znajdujący się w części owoców, porostach a także wodorostach. Występuje także w czerwonym winie. Na skalę przemysłową otrzymywany jest ze skrobi. Ten rodzaj polioli indeks glikemiczny ma 0 i może być bez problemu wykorzystywany przez diabetyków. W odniesieniu do cukru jego poziom słodyczy wynosi 80%. Cechą charakterystyczną erytrytolu jest najniższa kaloryczność spośród wszystkich cukrów stosowanych w przemyśle spożywczym. Najczęściej wykorzystuje się go do produkcji wyrobów takich jak: czekolada, lizaki, guma do żucia, a także do leków i dodatków w przemyśle farmaceutycznym. Erytrytol może być używany przez ludzi ze schorzeniami sercowo-naczyniowymi.

Jakie korzyści zapewniają poliole w codziennej diecie?

Stosowanie polioli w codziennej diecie ma wiele zalet. Niska zawartość kalorii w porównaniu do cukru stołowego oraz niski indeks glikemiczny nie tylko pozwalają na wykluczenie cukru z diety, ale także gwarantują pożądany smak kawy czy herbaty, jeśli nie chcemy rezygnować ze słodkiego smaku naszych ulubionych napojów. Alkoholowe cukry poliole mają strukturę molekularną która jest podobna do struktury zwykłego cukru. Poliole indeks glikemiczny trzymają na prawidłowym poziomie. Kierując się zasadami medycyny opartej na dowodach naukowych nasz catering dietetyczny bierze pod uwagę badania nad poliolami. To one dowodzą, że np. ksylitol jest niezwykle skuteczny w profilaktyce osteoporozy, ponieważ przyczynia się do lepszego wchłaniania wapnia z jedzenia.

Stosowanie polioli w codziennej diecie zalecane jest przede wszystkim osobom na diecie znacznie ograniczającej spożycie cukru zwykłego (osoby chore na cukrzycę, osoby zmagające się z nadwagą). Polecane są także osobom ćwiczącym i dbającym o swoją sylwetkę. Wykorzystując nasze doświadczenie w zakresie żywienia sportowego, wiemy jakie zamienniki cukru zastosować w diecie pudełkowej Sport. Nasze kompetencje w dziedzinie dietetyki klinicznej są potwierdzone licznymi certyfikatami, mamy innowacyjne podejście do tworzenia jadłospisów dla konkretnych diet.

Czy jest zależność poliole a keto?

Dieta ketonowa to popularna dieta, która udowodniła swoją skuteczność w praktyce. Jej istotą jest niemal całkowite zrezygnowanie z pokarmów bogatych w węglowodany. Menu opiera się na produktach białkowych. Oczywiście cukier jest również zabroniony. Nie oznacza to jednak, że w okresie stosowania diety należy całkowicie zrezygnować ze słodyczy. Poliole na keto to dobre rozwiązanie, ponieważ nie dodadzą dodatkowych kilogramów i nie zaszkodzą zdrowiu. U wielu osób rozpoczynających dietę ketonową ochota na słodycze zwykle początkowo się nasila, ale z czasem zawsze ustępuje. Czasami nawet doświadczeni zwolennicy tej diety odczuwają silną chęć zjedzenia czegoś zakazanego i tutaj z pomocą przychodzą zdrowe zamienniki. Poliole keto to np. erytrol często wybierany na tego rodzaju diecie. Ten rodzaj polioli, nie jest trawiony, dlatego nie dostarcza węglowodanów ani nie podnosi poziomu glukozy i utrzymuje ketozę w organizmie.

Autor: Dietetyk kliniczny FitApetit

Czytaj więcej:

• Jajka przepiórcze: korzyści zdrowotne i wartości odżywcze
• Kefir: właściwości zdrowotne i dlaczego warto pić codziennie
• Mleko owsiane: czy jest zdrowe i jakie ma właściwości?
• Guawa: smak, właściwości zdrowotne i korzyści
• Okra: właściwości zdrowotne i zastosowanie w kuchni
• Dzienne zalecenia dotyczące spożycia cukru
• Dynia piżmowa: właściwości, uprawa i gotowanie
• Ziarna słonecznika i ich właściwości lecznicze
• Rukola: cenne właściwości i korzyści zdrowotne
• Rodzynki - Pochodzenie i zdrowotne korzyści smacznych rodzynek