Jod – charakterystyka i znaczenie dla organizmu

Jod jest pierwiastkiem, który ma spore znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zachowanie jego zrównoważonej ilości jest niezmiernie istotne i wszelkie zachwiania mogą nieść konsekwencje zdrowotne. Oddziałuje on nie tylko na nasz stan psychiczny, ale i na fizyczny oraz funkcjonowanie niektórych organów.

Czym jest jod?

Choć zawartość jodu w organizmie jest śladowa, to nadal jest niezwykle istotny i może być dostarczany naszemu ciału wraz z pożywienie. Pierwiastek jod został odkryty w 1812 roku, za sprawą francuskiego chemika Bernarda Courtoisa. Jego istnienie potwierdzili również Nicholasa Clement oraz Charles Desormes. Rok później jod został szczegółowo przebadany. Zajął się tym Joseph Loud Gay-Lussac. To wtedy poznano jego właściwości.

Jod możemy znaleźć przede wszystkim w hormonach tarczycy. Mowa o tyroksynie i trójjodotyroninach. Są one odpowiedzialne za istotne reakcje biochemiczne. Mowa m.in. o syntezie białek oraz aktywności enzymatycznej. Enzymy te stanowią również najważniejsze wyznaczniki aktywności metabolicznej. Dzięki nim, u płodu, prawidłowo może rozwijać się zarówno ośrodkowy układ nerwowy jak i szkielet.

Praca tarczycy regulowana jest przez hormon TSH. Gdy nasz organizm wydziela TSH, zwiększa to przyswajanie jodu. Dzięki temu może dojść do stymulacji syntezy i uwolnienia T3 i T4. Gdy w organizmie jodu jest za mało, poziom TSH może pozostać podwyższony. To może skurkować powiększeniem tarczycy. Według badaczy, jod pełni też inne role w organizmie. Mowa o odpowiedzi immunologicznej. Uważa się też, że jego odpowiedni poziom korzystnie wpływa na dysplazję sutka i włóknisto-torbielowatość piersi.

Poziom jodu w organizmie i zapotrzebowanie

W ludzkim organizmie możemy znaleźć od 20 do 50 µg jodu. ¾ znajduje się w tarczycy. Każdej doby dorosły człowiek powinien dostarczyć swojemu ciału od 150 do 300 µg jodu. Ilość jednak zależna jest zarówno od wieku, jak i płci. Każdego dnia zapotrzebowanie u konkretnych grup wygląda tak:

• niemowlęta - 110 µg,
• dzieci od 5 miesiąca do 1 r. ż. - 130 µg,
• dzieci od 1 do 6 r. ż. - 90 µg,
• dzieci od 7 do 9 r. ż. - 100 µg,
• chłopcy od 10 do 12 r. ż. -120 µg, od 13 do 18 roku życia - 150 µg,
• dziewczęta od 10 do 12 r. ż. - 120 µg, od 13 do 18 roku życia - 150 µg,
• mężczyźni - 150 µg,
• kobiety - 150 µg,
• kobiety w ciąży - 220 µg,
• kobiety w trakcie laktacji 290 µg.

Co ważne, stan otaczającego nas świata ma wpływ na to, jak organizm przyswaja jod. Im większa degradacja środowiska, tym trudniej naszym organizmom wchłaniać jod. Z tego względu należy dostarczać go ciału więcej, ponieważ nie zostanie on przyswojony w pełni.

Jod w codziennej diecie

Jod naszym organizmom dostarczamy tylko w 10% przez wodę pitną. Najważniejszym źródłem pierwiastka pozostaje więc żywność. Co ciekawe, nasze ciało całym sobą może chłonąć ten mikroelement. Robi to oddychając oraz wchłaniając przez skórę. Z tego względu tak bardzo ceni się nadmorski klimat.

W jakich produktach znajdziemy jod?

• Ryby i owoce morza,
• Truskawki,
• Żurawina,
• Ananas,
• Figi,
• Morele,
• Kiwi,
• Sól morska i jodowana,
• Sery żółte i pleśniowe,
• Jaja,
• Pieczywo razowe,
• Ryż brązowy
• Brokuły,

Niedobór jodu – objawy

Gdy mamy do czynienie z niedoborem jodu możemy zaobserwować sygnały, wysyłane nam przez organizm. Brak pierwiastka jest najczęstszą przyczyną niepełnosprawności intelektualnej. Niskie przyswajanie/spożycie jodu sprawia, że tarczyca produkuje mniej hormonów, a w organizmie pojawia się podwyższony poziom TSH.

Gdy mamy do czynienia z niskim spożyciem jodu, może dojść do niedoczynności tarczycy. Zjawisku temu mogą towarzyszyć wole. To pierwsze objawy niedobory jodu. U płodu może to doprowadzić do deficytów neurorozwojowych. Płód będzie rozwijać się powoli. Może dojść do poronienia. Ciężki niedobór jodu w ciąży może skutkować kretynizmem.

Niemowlęta, w których wykryto niedobór jodu borykają się z problemami neurorozwojowymi. Może to doprowadzać też do zespołu nadpobudliwości psychoruchowej. Dorośli, którzy dostarczają organizmowi zbyt małe ilości jodu mogą borykać się z wole oraz spadkiem wydajności pracy, sprawności umysłowej, a w konsekwencji niedoczynnością tarczycy.

Nadmiar jodu – objawy

Choć pierwiastek jest niezwykle istotny dla ludzkiego organizmu, to może się zdarzyć, że spożyjemy go zbyt dużo, co również będzie niosło za sobą konsekwencje. Paradoksalnie zbyt duże spożycie jodu, może przynieść podobne skutki do jego niedoboru. Mowa o wole, podwyższonym poziomie TSH i niedoczynności tarczycy. Nadmiar pierwiastka hamuje bowiem syntezę hormonów tarczycy, jednocześnie zwiększając stymulację TSH. Z kolei może się zdarzyć, że zbyt wysokie spożycie jodu wywoła nadczynność tarczycy. Nadmiar jodu może również wywołać zapalenie tarczycy, a nawey doprowadzić do raka brodawkowatego tarczycy.

Jodem można się też zatruć. Najpoważniejsze objawy wiążą się z m.in.:

• Gorączką,
• Pieczeniem jamy ustnej, gardła oraz żołądka,
• Bólem brzucha,
• Mdłościami, nudnościami i wymiotami,
• Biegunką,
• Słabym pulsem,
• Śpiączką.

Jod – suplementacja

Na rynku farmaceutycznym dostępne są suplementy diety, zawierające jod. Mogą występować samodzielnie lub być składnikiem złożonego produktu. Przyjmowanie jodu należy jednak zawsze skonsultować z lekarzem prowadzącym, który uwzględni nasze wszelkie choroby oraz przyjmowane leki. Określi też odpowiedni preparat oraz dawkę, której potrzebuje organizm.

Fosfor – charakterystyka, znaczenie dla organizmu człowieka

Ludzki organizm składa się z wielu pierwiastków. Wśród nich znajdziemy fosfor. Mikroelement jest niezwykle ważny dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego ciała. Wspólnie z witaminą C oraz wapniem, zapewnia nam mocne kości, a poza tym korzystnie wpływa na działanie układu nerwowego. Jakie skutki są jego niedoboru i nadmiaru?

Co to jest fosfor i jakie ma właściwości?

Fosfor to pierwiastek mineralny, występujący naturalnie w ludzkim organizmie. Potrzebny jego do prawidłowego funkcjonowania całego ciała. Najwięcej tego mikroelementu możemy znaleźć w ludzkich zębach oraz kościach. Fosfor uczestniczy w procesie tworzenia DNA, w związku z czym jest obecny w kwasie nukleinowym. Stanowi nośnik informacji genetycznej.

Jego istotnym zadaniem jest również uczestniczenie w przewodzeniu impulsów nerwowych oraz utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej. Fosfor jest niezbędnym elementem wielu procesów metabolicznych. Bierze też udział w przemianie tłuszczów, węglowodanów oraz reakcjach energetycznych.

Fosfor - zapotrzebowanie

Ludzkie ciało w 1% składa się z fosforu. Z tego, ponad 80% pierwiastka znajdziemy w kościach oraz zębach. Poziom fosforu we krwi reguluje parathormon oraz witamina D. Jeśli chodzi o zapotrzebowanie organizmu na ten mikroelement, to jest ono zależne od wieku.

• Niemowlęta150-300 mg/dobę,
• Dzieci w 1 r.ż. - 460 mg/dobę,
• Dzieci w 9 r.ż. - 600 mg/dobę
• Chłopcy i dziewczynki do 18 r.ż. – 1250 mg/ dobę,
• Dorośli – 700 mg/dobę.

Fosfor w diecie

Głównym źródłem fosforu dla ludzkiego organizmu jest pożywienie. To właśnie z posiłkami możemy dostarczyć naszemu ciału tego niezbędnego pierwiastka. Znajdziemy go w m.in.:

• Serach podpuszczkowych,
• Rybach,
• Kaszy gryczanej,
• Czerwonym mięsie,
• Nabiale,
• Drobiu,
• Jajach,
• Suszonych owocach,
• Otrębach i płatkach zbożowych,
• Coli,
• Roślinach strączkowych.

Objawy niedoboru fosforu

Hipofosfatemia – to stan, w którym ludzkiemu organizmowi brakuje pierwiastka minertalnego, jakim jest fosfor. Do takiej sytuacji dochodzi m.in. podczas niedożywienia lub zaburzeniami, związanymi z jego przyswajaniem przez ciało. Niedobór fosforu może objawiać się na kilka sposobów. O problemach mogą poinformować nas kład nerwowy oraz mięśnie. Pojawią się też:

• Bóle kości,
• Osłabienie,
• Nudności, wymioty,
• Zaburzenia świadomości,
• Dezorientacja,
• Drgawki.

Zdarza się, że niedobory fosforu, związane są również z niedoborem witaminy D. Problem najczęściej diagnozowany jest u osób żywionych pozajelitowo oraz u alkoholików.

Nadmiar fosforu – skutki

W przypadku omawianego pierwiastka, częściej odnotowywany jest nadmiar fosforu w diecie, niż jego niedobór. Przyczyna jest prosta. Mikroelement dodawany jest do przetworzonej żywności. Można więc przyjąć zbyt wiele fosforanów wraz z posiłkiem. Najbardziej narażone są na to osoby, które często sięgają po niezdrowe przekąski. Zdarza się też, że nadmiar fosforu w organizmie powodowany jest przez niewydolność nerek.

Główne objawy nadmiaru fosforu to:

• Kamica nerkowa,
• Zaburzenia gospodarki witaminy D,

Suplementacja fosforu

Choć fosfor powszechnie dostępny jest w pożywieniu, może się zdarzyć, że lekarz zaleci suplementację farmaceutykami. Najczęściej jednak, zrównoważony jadłospis nie będzie wymagać zażywania dodatkowych preparatów. Zanim sięgniemy po suplementy diety, zawierające fosfor, należy skontaktować się ze specjalistą, który pomoże nam w dobraniu odpowiedniego preparatu oraz uwzględni wszystkie schorzenia, a także przyjmowane leki.

Czytaj więcej:

• Co to jest glukoza - Dlaczego jest niezbędna dla organizmu?
• Kofeina - wszystko co powinieneś o niej wiedzieć!
• Tłuszcze trans - Co to są i dlaczego należy ich unikać
• Co to są prebiotyki i dlaczego warto je stosować?
• Probiotyki - Odkryj tajemnicę zdrowego układu trawiennego
• Owoce bogate w białko - Tabela: zawartość białka w owocach
• Warzywa bogate w białko TABELA - jakie warzywa mają dużo białka?
• Jaki alkohol ma najmniej kalorii? - tabela kaloryczności!
• Biała dieta - Co jeść po wybielaniu zębów, a czego unikać?
• Rola i funkcje białek w organizmie człowieka - Za co odpowiada białko?