Czym jest żywnośc przetworzona i jak wływa na organizm człowieka?

Temat zagrożeń związanych z przetworzoną żywnością jest obecnie bardzo popularny. Istnieją całe systemy żywnościowe, w których należy się odżywiać tak jak tysiące lat temu, np. dieta paleo. Na stole współczesnego człowieka większość jedzenia została poddana pewnemu przetworzeniu. Żywność przetworzona to taka, która przeszła jeden lub więcej etapów przetwarzania z punktu widzenia inżynierii żywności. Przetwarzanie zwiększa trwałość, poprawia wygląd i przyspiesza czas gotowania. Pojęcie produktu przetworzonego jest niejednoznaczne, stopień modyfikacji oryginalnych surowców może być bardzo zróżnicowany. Mrożone warzywa są przetwarzane, ale ich wpływ na organizm znacznie różni się od działania ciasteczek z kawałkami czekolady. Skutki zdrowotne przetworzonego jedzenia zależą również od jego ilości. Jeden pączek raz w tygodniu i pudełko pączków codziennie będą miały inny efekt.

Co to jest żywność przetworzona?

Człowiek przetwarza żywność od tysięcy lat. Początkowo, aby ją utrwalić i skrócić czas żucia twardych pokarmów: mięsa i roślin włóknistych. Fermentacja, obróbka cieplna, solenie, suszenie i stopniowo organizm ludzki przystosował się do nowych rodzajów produktów, a zmiany utrwaliły się na poziomie genetycznym. Dziś organizm ludzki nie jest już taki sam jak tysiące lat temu, przystosował się do wielu przetworzonych produktów spożywczych. Nowoczesne metody różnią się od metod naszych przodków: pojawia się coraz więcej produktów wysokoprzetworzonych. Obejmują białą mąkę, cukier rafinowany, przetwory mięsne i przekąski.

Żywność przetworzona to żywność i napoje zawierające składniki, których nigdy nie dodałoby się podczas gotowania w domu. Lista produktów przetworzonych to np.: barwniki, słodziki, konserwanty, emulgatory, stabilizatory i inne chemikalia. Aby otrzymać produkty przetworzone, z reguły brana jest nieprzetworzona żywność i dodaje się do niej składniki kulinarne (masło, cukier, przyprawy, sól). W ten sposób pozyskuje się pieczywo, sery, konserwy warzywne i owocowe, wędliny i suszone mięsa oraz konserwy rybne. Celem tego przetwarzania jest chociażby poprawa ich smaku.

Można więc stwierdzić, że o przetworzonej żywności można mówić wtedy, gdy została poddana takim procesom które wpłynęły na zmianę jej składu lub właściwości. Czyli produkty przetworzone to produkty: zamrożone, ugotowane, zapuszkowane, pasteryzowane itp. Stosując najnowsze wytyczne żywieniowe renomowanych organizacji zdrowotnych, posiadamy wiedzę, które produkty należą do minimalnie i wysokoprzetworzonych.

Jaki jest podział żywności pod względem stopnia przetworzenia?

• Mamy do czynienia z minimalnie przetworzoną żywnością przykłady to: warzywa, owoce, mięso, podroby, jaja, mleko które zostały poddana takim procesom jak: krojenie, usunięcia części niejadalnych, mielenie, pasteryzacja, suszenie, mrożenie itp.
• Produkty które nie są jedzone samodzielnie, ale należą do przetworzonych składników kulinarnych np.: masło, margaryna, miód, cukier czy sól. Ich pozyskiwane następuje przy pomocy różnych procesów: rafinacji, rozdrabniania, tłoczenia, mielenia.
• Żywność przetworzona poddana procesom technologicznym. Przykładem żywności przetworzonej są: ryby w puszkach, warzywa i owoce w słoikach poddane procesom konserwowania, czy też sery pozyskane wskutek fermentacji.
• Wysoko przetworzone produkty powstają przy użyciu takich substancji jak: serwatka, gluten, kazeina, laktoza, które pochodzą z produktów spożywczych. Wykorzystywane są także substancje uzyskane w wyniku kolejnej modyfikacji składników, na przykład: izolat białka i hydrolizowane białka, oleje uwodornione, wysokofruktozowy syrop kukurydziany itd. W składzie takich produktów znajdują się również: aromaty, barwniki, stabilizatory, wzmacniacze smaku, konserwanty itd. Jedzenie wysoko przetworzone przykłady: napoje bezalkoholowe, przekąski, parówki, sosy w proszku, gotowe dania mrożone.

Czym jest jedzenie przetworzone?

Chociaż spożywanie zbyt dużej ilości jedzenia przetworzonego może zwiększać ryzyko rozwoju niektórych chorób, nie wszystkie z nich są szkodliwe dla zdrowia. Zatem częste spożywanie przetworzonego mięsa czerwonego w postaci kiełbasy, szynki i gotowanej wieprzowiny zwiększa ryzyko zachorowania na raka jelita grubego i choroby układu sercowo-naczyniowego. Z kolei warzywa fermentowane, takie jak kapusta kiszona, zapewniają korzyści zdrowotne poprzez zmiany w mikroflorze jelitowej. Dzięki ciągłemu śledzeniu trendów żywieniowych i ich wpływu na zdrowie, należy stwierdzić, że nie wszystkie produkty przetworzone stanowią zagrożenie dla człowieka.

Co to jest żywność wysoko przetworzona?

Niektóre produkty poddawane są tzw. głębokiej obróbce, czyli całemu cyklowi procedur: suszeniu, uwodornieniu, ekstrakcji i wielu innym. Ponadto takie produkty często zawierają duże ilości soli, tłuszczu i cukru, a także sztucznych barwników, stabilizatorów, emulgatorów, wypełniaczy i innych dodatków. Ale produkty wysoko przetworzone nie są korzystne. Są bardzo smaczne (np. chipsy), zapakowane w piękne opakowanie i łatwe do zabrania ze sobą. Wysoko przetworzone produkty to: słodkie napoje gazowane, frytki, kiełbaski, zupy i makarony instant, słodycze, płatki śniadaniowe oraz lody. Kierując się zasadami medycyny opartej na dowodach naukowych, nie wprowadzamy do żywienia ludzi produktów wysokoprzetworzonych. Badania naukowe potwierdzają, że chociaż wiele przetworzonej żywności jest rzeczywiście niezdrowych i należy je ograniczać, niektóre z nich można włączyć do zdrowej diety. Mowa tu o krojonym pieczywie pełnoziarnistym, sosach warzywnych do makaronów czy sałatek.

Jakie to są produkty wysoko przetworzone - lista?

Najbardziej przetworzone produkty to:

• Słodkie napoje w tym gazowane.
• Słodycze, czyli batony czekoladowe, cukierki, ciasteczka, żelki, lody, pianki itd.
• Krakersy, chipsy, paluszki.
• Twarde margaryny.
• Nuggetsy w panierce.
• Zupy w proszku do zalania wrzątkiem itp.
• Żywność typu fast food.

Jak przetworzona żywność wpływa na zdrowie?

Badania z 2024 roku wykazały związek między spożywaniem przetworzonej żywności, przedwczesną śmiercią i ryzykiem chorób układu krążenia. W badaniu mierzono ilość spożywanej przez uczestników przetworzonej żywności i śledzono zmiany wskaźników zdrowotnych. Badanie wykazało, że większe spożycie wysoko przetworzonej żywności wiązało się ze zwiększonym ryzykiem chorób układu krążenia. Z innego badania wynika, że spożywanie więcej niż czterech porcji przetworzonej żywności dziennie zwiększa ryzyko śmierci o 62%. Dodanie kolejnej porcji przetworzonych produktów do codziennej diety zwiększa ryzyko śmierci (z dowolnej przyczyny) o dodatkowe 18%.

Wskaźniki otyłości rosną wraz ze wzrostem dostępności i rozpowszechnienia przetworzonej żywności. Dlatego wielu badaczy sugeruje, że istnieje związek między tymi dwoma czynnikami. W szczególności stwierdzono, że żywność bogata w tłuszcze, cukier i sól, w połączeniu z mocnymi aromatami i znacząco zmienioną teksturą powoduje, że ludzie częściej sięgają po przekąski. Okazuje się, że przetworzona jedzenie może przyczyniać się do przejadania się i przyrostu masy ciała. Profesjonalny catering dietetyczny zatrudnia doświadczonego dietetyka i szefa kuchni, którzy bazując na swojej wiedzy w zakresie zdrowego żywienia wprowadzają do menu jedynie produkty niskoprzetworzone.

Czy trudno jest przestać jeść zywnosc przetworzoną?

Osoby zawierające w swojej diecie dużą ilość żywności przetworzonej zauważają, że odczuwają potrzebę jedzenia znacznie częściej. Badania naukowe 2023 -2024 wykazały, że niektóre produkty spożywcze, w tym ultraprzetworzona pizza, czekolada i ciasta, mogą powodować nadmierny apetyt, utratę kontroli i niemożność ograniczenia ich spożycia. Istnieją dowody na to, że żywność bogata w węglowodany i tłuszcze (podobnie jak wiele przetworzonej żywności) może aktywować ośrodki mózgowe związane z nagrodą, emocjami i motywacją. Badania mózgu pokazują, że im bardziej lubi się jedzenie, tym więcej trzeba zjeść, aby odczuwać tę samą przyjemność.

Wiele wysokoprzetworzonej żywności zostało przetestowanej w różnych grupach. Badano reakcje ludzi na smak, poziom zasolenia, odczucie w ustach, a nawet dźwięk wydawany przez produkt podczas jedzenia. Naprawdę jedzenie uznawane za smaczne (przetworzone) ma ten efekt uboczny, że naprawdę trudno jest przestać jeść. Sprawdzonym rozwiązaniem w uwolnieniu się od niezdrowej żywności jest zmiana nawyków żywieniowych, tutaj z pomocą przychodzi zbilansowana dieta pudełkowa składająca się z wysokie jakości zdrowych produktów.

Czy należy unikać wszelkich przetworzonych produktów?

Żywność można podzielić na nieprzetworzoną lub minimalnie przetworzoną (np. pomidory), przetworzoną (pomidory w puszkach) i wysokoprzetworzoną (sos pomidorowy do makaronu kupowany w sklepie). Niektóre produkty spożywcze są zdrowsze od innych np.: pełnoziarniste płatki śniadaniowe, krojony chleb razowy, fasolka po bretońsku w puszce i niesłodzone napoje sojowe lub roślinne są wysoko przetworzone, ale mają właściwości odżywcze. Podobnie korzystne mogą być gotowe sosy do makaronów, gotowe posiłki, pasty do smarowania i wędliny. Chociaż nie zaleca się stosowania diety bogatej w żywność ultraprzetworzoną, według dietetyka jest mało prawdopodobne, aby jej sporadyczne spożywanie stanowiło zagrożenie dla zdrowia. Zdrowe odżywianie polega na równowadze.